Wózkiem inwalidzkim z „L-ką” po placu manewrowym?

Ile godzin jazdy potrzeba, aby nauczyć się odpowiedzialności za kierownicą? Być może wystarczy jedna godzina jazdy wózkiem inwalidzkim - przekonują twórcy kampanii „Godzina jazdy na wózku” i jej ambasadorzy: Rafał Sonik, Gosia Rdest oraz Klaudia Podkalicka. Kampanię społeczną promuje spot przedstawiający reakcje kursantów szkoły jazdy, którzy zamiast jazdy samochodem, po placu manewrowym poruszają się na wózku inwalidzkim. Współorganizatorem kampanii jest Akademia Auto Świat. Patronat nad akcją objęła Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.

Według ostatniego raportu Komendy Głównej Policji, w 2016 r. młodzi kierowcy byli sprawcami ponad 5800 wypadków (4,3% więcej niż w rok wcześniej), w których zginęły 542 osoby, a prawie 8000 zostało rannych1. Eksperci przyznają, że obiegowe opinie, przestrzegające przed młodymi kierowcami, mają swoje podstawy. Cechująca młode osoby skłonność do ryzyka i brawury oraz zawyżona ocena własnych umiejętności często prowadzi do tragicznych skutków.

Dla większości młodych osób prawo jazdy to przepustka do wolności, niezależności, prawdziwy symbol dorosłości. De facto ten dokument to jedynie potwierdzenie zdania egzaminu ze znajomości przepisów ruchu drogowego oraz wykonania kilku prostych zadań egzaminacyjnych. Fakt zdobycia uprawnień do kierowania samochodem nie oznacza, że jest się dobrym kierowcą - mówi Paweł Tomaszek, dyrektor Akademii Auto Świat.

Według ekspertów wysoka liczba wypadków w tej grupie to wynik nieodpowiedniego przygotowania do roli kierowcy. Kursy jazdy w zdecydowanej większości przygotowują jedynie do egzaminu, nie uczą natomiast młodych osób pokory do własnych umiejętności. Pomijana jest kwestia odpowiedzialności za siebie i innych uczestników ruchu.

Co w praktyce oznacza być odpowiedzialnym kierowcą? - Odpowiedzialny kierowca to przede wszystkim kierowca myślący. Odpowiedzialny za siebie, pasażerów i innych użytkowników dróg - kontynuuje Tomaszek.

W ramach akcji przy współpracy z Akademią Auto Świat przygotowana została nietypowa godzina kursu prawa jazdy. Jej głównym elementem jest poruszanie się po placu manewrowym i w przestrzeni miejskiej wózkiem inwalidzkim z charakterystyczną L-ką. Reakcje kursantów i ich zmagania zostały zarejestrowane w spocie promującym kampanię. Twórcy kampanii w ten kontrowersyjny sposób chcą skłonić młode osoby do refleksji oraz zainicjować debatę publiczną na temat rozszerzenia podejścia do nauki odpowiedzialności w systemie szkolenia kierowców.

Z punktu widzenia wiedzy psychologicznej taki eksperyment ma dwa szczególnie ważne elementy. Po pierwsze, osoba, która przeżyje doświadczenie pobudzające refleksję dotyczącą konsekwencji nieostrożnej jazdy, wraz z towarzyszącymi emocjami - lęku, wstydu, szoku - ma zdecydowanie większą szansę na zapamiętanie przekazu, od uczestnika wykładu na ten temat. Po drugie, nauka oparta na doświadczeniu może zdecydowanie więcej powiedzieć o konsekwencjach, w tym wypadku kalectwie, niż sama teoria. Również obserwacja takiego doświadczenia osoby, z którą możemy się identyfikować - młodego kierowcy może mieć podobny wpływ.” - mówi Monika Smardz, psycholog i psychoterapeuta poznawczo-behawioralny.

“Godzina jazdy na wózku” jest częścią kampanii AutoAsertywni, edukacyjnego programu adresowanego do starszych uczniów szkół ponadgimnazjalnych, który w roku ubiegłym został zainicjowany przez Akademię Auto Świat. W ramach programu w szkołach w całej Polsce prowadzone są warsztaty, których celem jest kształtowanie u młodych osób właściwych postaw w samochodzie jeszcze przed rozpoczęciem nauki jazdy. Spot kampanii wraz z innymi materiałami informacyjnymi stanowić będzie jedno z narzędzi wykorzystywanych podczas warsztatów. Pierwsze odbęda się w piątek 31.04 w Radiu Kraków.

Dlaczego młodzi kierowcy? Dlaczego na nich skupiamy uwagę? – wyjaśnia Paweł Tomaszek, dyrektor zarządzający Akademii Auto Świat.

Dla większości młodych osób prawo jazdy to przepustka do wolności, niezależności, prawdziwy symbol dorosłości. De facto ten dokument to jedynie potwierdzenie zdania egzaminu ze znajomości przepisów ruchu drogowego oraz wykonania kilku prostych zadań egzaminacyjnych. Prawdziwy sprawdzian z jazdy odbywa się w codziennym ruchu, zazwyczaj już po zdaniu egzaminu. Niestety, nie każdy przechodzi go pozytywnie.

W roku 2016 w wypadkach drogowych zginęło ponad 3 000 osób. Spośród prawie 34 000 wszystkich wypadków, ponad 90% było wynikiem błędu człowieka – błędnej oceny sytuacji, niedostosowania prędkości do warunków jazdy. Młodzi kierowcy byli sprawcami nieco ponad 5 800 wypadków, czyli ok. 20% ogółu. Widać zatem, że nieodpowiednie zachowanie podczas jazdy nie dotyczy wyłącznie tej grupy. Jednak wśród młodych osób ryzyko wypadku jest zdecydowanie wyższe niż w przypadku bardziej doświadczonych kierowców, a skutki wypadków powodowanych przez młodych kierowców często bywają poważniejsze. W ostatnim roku w ich wyniku zostało rannych prawie 8 000 osób, a 542 poniosło śmierć. Według danych ubezpieczycieli prawdopodobieństwo śmierci lub poważnej utraty zdrowia jest 10 razy wyższe dla mężczyzn w wieku 18-20 lat niż w innych grupach wiekowych. Dwa razy częściej powodują oni szkody ubezpieczeniowe, a usuwanie ich skutków jest trzy razy droższe.

Główną przyczyną wypadków młodych kierowców jest ich naturalna skłonność do brawury i ryzyka. Przecenianie własnych umiejętności i brak pokory, które cechują często „macho kierowców”, prowadzą do tragicznych skutków. Ciężko będzie zmienić naturę i biologię, ale nie jesteśmy bezradni. Możemy wpływać na wzrost świadomości wśród młodzieży, czym tak naprawdę jest odpowiedzialna jazda samochodem. Skupiamy uwagę na kandydatach na kierowców i młodych kierowcach dlatego, że generalnie łatwiej jest wyrabiać dobre nawyki, niż zmieniać te złe, zgodnie z zasadą, że bardziej opłacalna jest prewencja niż leczenie. Prawo jazdy powinny otrzymywać osoby, które zdają sobie sprawę, jaka jest to odpowiedzialność.

Dobry kierowca to przede wszystkim kierowca myślący i świadomy. Odpowiedzialny za siebie, pasażerów i innych użytkowników dróg, przewidujący zachowania innych i odpowiednio reagujący na zmienne sytuacje. Samodzielne i bezpieczne korzystanie z samochodu, oprócz znajomości i przestrzegania przepisów, wymaga również innych umiejętności, które są często pomijane na kursach. Jazda samochodem jest czynnością socjalną. Kierowca jest w pełni odpowiedzialny za bezpieczeństwo jazdy, ale również pasażerowie mają wpływ na zachowanie kierowcy, zwłaszcza niedoświadczonego. Rozproszenie, głośna muzyka, czy presja niekorzystnie wpływają na młodego kierowcę, który naturalnie chce zaimponować rówieśnikom. Samochód to nie zabawka. Zamykając się w pudełku z żelaza czujemy się bezpiecznie, a siadając za kierownicą mamy poczucie kontroli nad sytuacją. Nic bardziej błędnego. Jeżeli kierowca zapomina o zachowaniu ostrożności, trzeba mu o tym przypomnieć, a przeszkadzającego podczas jazdy pasażera – upomnieć. Czasem zasugerowanie kierowcy, aby zmniejszył prędkość, czy uspokojenie pasażera może uchronić przed tragedią i uratować życie. Pod presją rówieśników nie jest jednak łatwo powiedzieć „jedź ostrożnie” i „nie przeszkadzaj”. To też jest pewna umiejętność, której należy uczyć kierowców i pasażerów.

Kształtowanie odpowiedzialnych kierowców powinno zaczynać się jeszcze w szkole podstawowej przez stałą obecność wychowania komunikacyjnego w szkołach. Program powinien być  dostosowany do poziomu edukacji. Ogromna praca jest również po stronie rodziców, którzy z jednej strony powinni być przykładem odpowiedzialnego kierowcy, z drugiej zaś pomagać i wspierać w samodzielności za kierownicą. Budowanie pewności siebie młodego kierowcy z pomocą rodziców wydaje się czymś naturalnym.

Szkoły jazdy oraz sam kurs nauki jazdy powinien być bardzo istotnym elementem całego procesu edukacji młodych osób. Dzięki naszym inicjatywom tę opinie podziela coraz więcej dyrektorów szkół, którzy coraz chętniej decydują się na współpracę z Ośrodkami Szkolenia Kierowców. Dyrekcji zależy na stałej współpracy z dobrymi instruktorami, którzy w odpowiedni sposób przekazują niezbędną wiedzę uczniom. W ramach programu AutoAsertywni prowadzimy warsztaty w szkołach ponadgimnazjalnych otwierające nam drogę do edukowania przyszłych kierowców w odpowiednim czasie.

Godzina jazdy na wózku inwalidzkim, kampania społeczna, którą realizujemy w ramach programu AutoAsertywni, ma na celu uwrażliwienie młodych osób na możliwe konsekwencje nieodpowiedzialnego korzystania z przywileju bycia kierowcą. Chcemy wpłynąć na wyobraźnię przyszłych kierowców. Wierzymy, że przez dosadne pokazanie skutków nieodpowiedzialnej jazdy oraz umożliwienie doświadczenia wózka inwalidzkiego zwiększymy świadomość wśród kierowców z małym stażem. To nasza lekcja odpowiedzialności i odpowiedź na problem.

Kampania jest przeprowadzana pod patronatem Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego