Co trzeci pożar powstaje w naszym mieszkaniu lub domu – tam, gdzie czujemy się najbezpieczniej i zbyt często zapominamy o zagrożeniach. Co roku kilkadziesiąt osób ginie na skutek zatrucia tlenkiem węgla, kilkaset – w pożarach. W 70% przypadków przyczyną śmierci jest zetknięcia z dymami i toksycznymi produktami spalania, takimi jak tlenek węgla, chlorowodór, cyjanowodór. Mimo to ciągle bardzo mało popularne jest wyposażanie domów w czujki dymu i czadu. Dlatego rusza kolejna odsłona akcji „Czad i ogień – obudź czujność”, organizowanej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Państwową Straż Pożarną.
Świadomość społeczna dotycząca zagrożeń pożarowych w mieszkaniach i domach jest ciągle niska – wynika z badań przeprowadzonych w październiku 2016 roku na zlecenie MSWiA. 53% ankietowanych jest przekonanych , że tlenek węgla (czad) można rozpoznać po zapachu! Tylko co piąty badany wskazuje, że można go wykryć za pomocą specjalnych czujników. Zaledwie 18% ma zamontowane czujki dymu a 17% używa w domu czujników tlenku węgla.
Skąd się bierze czad i dlaczego jest tak niebezpieczny?
Czad – nie zobaczysz go… nie poczujesz… niewielka dawka może zabić…
Tlenek węgla, czyli czad, powstaje podczas procesu niepełnego spalania materiałów palnych i paliw, który zachodzi przy zbyt małej ilości tlenu w otoczeniu. Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla:
jest gazem niewyczuwalnym przez zmysły człowieka (bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku)
blokuje dostęp tlenu do organizmu – zajmuje jego miejsce w czerwonych ciałkach krwi, powodując przy długotrwałym narażeniu (w większych dawkach) śmierć przez uduszenie
Co jest główną przyczyną zaczadzeń?
Głównym źródłem zatruć jest niesprawność przewodów kominowych: wentylacyjnych, spalinowych i dymowych. Może wynikać z ich nieszczelności, braku konserwacji i czyszczenia, wad konstrukcyjnych oraz często niedostosowania istniejącego systemu wentylacji do stopnia szczelności stosowanych okien i drzwi (szczególnie po wymianie okien i drzwi z starych na nowe).
Pamiętaj! Właściciele i zarządcy budynków mieszkalnych mają obowiązek przeprowadzania kontroli przewodów kominowych co najmniej raz w roku.
PORADNIK: Jak uniknąć zaczadzenia?
- nie bagatelizuj następujących objawów: duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyśpieszenia czynności serca i oddychania, ponieważ mogą być sygnałem, że ulegasz zatruciu czadem. W takiej sytuacji natychmiast przewietrz mieszkanie, wyjdź na zewnątrz, zadbaj o bezpieczeństwo swojej rodziny, wezwij straż pożarną i zasięgnij porady lekarskiej
- przeprowadzaj kontrole techniczne, sprawdzaj szczelność przewodów kominowych, systematycznie je oczyszczaj i sprawdzaj ciąg powietrza, np. poprzez przyłożenie kartki papieru do otworu lub kratki wentylacyjnej. Kartka powinna do nich przywrzeć
- piece i podgrzewacze wody, zwłaszcza gazowe, w których odbywa się proces spalania, użytkuj zgodnie z instrukcją producenta
- w przypadku wymiany okien lub drzwi na nowe, sprawdź poprawność działania wentylacji – być może konieczne będzie usunięcie uszczelki, założenie dodatkowego wywietrznika lub kratki wentylacyjnej. Nie mów, że będzie Ci „wiało”. Od prawidłowego ciągu zależy Twoje życie!
- zastanów się…otwarte lub rozszczelnione okno w czasie pracy, np. gazowego podgrzewacza wody, poprawia ciąg powietrza, a co za tym idzie – wszystkie produkty procesu spalania zostaną wyciągnięte na zewnątrz. Taaaak, wiem! Będzie Ci „wiało”…
- wietrz pomieszczenia, w których odbywa się proces spalania, a najlepiej – rozszczelnij okna
- w trosce o własne bezpieczeństwo rozważ zamontowanie w domu także czujek dymu i gazu. Koszt wyposażenia mieszkania w takie czujki jest niewspółmiernie niski do korzyści, jakie daje ich zastosowanie. Czujka może uratować Tobie i Twoim bliskim życie!
Jak działa autonomiczna czujka dymu?
Jeżeli do jej wnętrza wniknie dym, natychmiast uruchomi się głośny alarm dźwiękowy oraz alarm optyczny (zacznie migać czerwona dioda). Urządzenie, mimo że nie zapobiegnie powstaniu pożaru, może skutecznie zaalarmować Ciebie i Twoich najbliższych, co umożliwi szybkie opuszczenie zagrożonego mieszkania lub domu. Ma to ogromne znaczenie zwłaszcza w nocy, kiedy wszyscy śpią.
Montaż czujki dymu w mieszkaniu jest bardzo prosty. Ważne jest miejsce, w którym zostanie zamontowana – najlepiej w centralnej części sufitu, np. w przedpokoju. Nie zaleca się montażu detektorów dymu na suficie w kuchni (mogą pojawić się fałszywe alarmy spowodowane obecnością pary wodnej), w pobliżu okien i klimatyzatorów (zaburzają przepływ powietrza), łazience (ze względu na dużą wilgotność powietrza) oraz w miejscach podatnych na brud i kurz (mogą powodować zakłócenia działania czujki). Pamiętaj też o regularnym czyszczeniu czujki, wymianie baterii.
Po co Ci czujnik czadu (tlenku węgla)?
Wykrywa ona już minimalne, a nadal bezpieczne dla życia stężenie tlenku węgla (czadu) w powietrzu i natychmiast to sygnalizuje – włącza się głośny alarm i migocząca czerwona dioda. Dzięki temu masz czas, by zapobiec zatruciu czadem, zwanym potocznie „cichym zabójcą”. Rozważ zamontowanie takiej czujki w pomieszczeniu, w którym znajduje się kominek, a także w pobliżu podgrzewacza gazowego, tzw. junkersa. Pamiętaj o konieczności właściwego użytkowania czujki tlenku węgla – tylko w pełni sprawna i odpowiednio konserwowana skutecznie ostrzeże Cię przed „cichym zabójcą”.
Przed czym chroni czujka gazu?
Jeżeli w Twoim mieszkaniu, np. w kotłowni lub łazience, znajduje się instalacja gazowa, zastanów się nad zamontowaniem czujki gazu ziemnego. W przypadku rozszczelnienia się instalacji, zasygnalizuje Ci pojawienie się w Twoim mieszkaniu palnej mieszaniny gazów, grożącej wybuchem.
PORADNIK: Pożar w mieszkaniu – co robić?
Poważnym zagrożeniem w każdym sezonie grzewczym są pożary. Ogień łatwo wymyka się spod kontroli, szybko rozprzestrzenia i czyni nieodwracalne straty. Powoduje ogromne zagrożenie dla naszego życia i zdrowia. Bezpieczeństwo Twoje i Twoich najbliższych często zależy od Ciebie samego!
Jeśli zauważyłeś pożar:
- zaalarmuj osoby przebywające w mieszkaniu/domu
- wyjdź na klatkę schodową i zaalarmuj sąsiadów krzykiem
- wezwij straż pożarną,
- wybierz numer alarmowy 112 lub 998, a po uzyskaniu połączenia spokojnie i wyraźnie powiedz: co się pali, gdzie się pali, czy zagrożeni są ludzie. Nie rozłączaj się pierwszy!
Co możesz jeszcze zrobić, zanim przyjedzie straż pożarna?
- wyprowadź z mieszkania dzieci i osoby niepełnosprawne
- jeżeli jest na to czas – weź ze sobą dokumenty oraz niezbędne lekarstwa
- dbając o własne bezpieczeństwo – spróbuj wyłączyć dopływ gazu i energii elektrycznej oraz usuń z zasięgu ognia materiały palne lub wartościowe rzeczy, a potem zacznij gasić pożar
- nie otwieraj okien
- nie dopuść do tego, by pożar odciął Ci drogę ewakuacji
- jeśli sam nie jesteś w stanie ugasić pożaru, natychmiast opuść mieszkanie, zamykając drzwi jedynie na klamkę – nie zamykaj ich na zamek
Pożar odciął Ci drogę ewakuacji? Nie panikuj!
- idź do pokoju z oknem lub balkonem, znajdującego się jak najdalej od miejsca pożaru
- jeśli to możliwe – zabierz ze sobą mokry ręcznik lub koc wykonany z naturalnych materiałów (lnu, wełny, bawełny itp.) i zamknij za sobą drzwi na klamkę
- wzywaj pomoc przez okno lub z balkonu
- jeśli temperatura i zadymienie wzrastają: połóż się na balkonie, pod oknem, i przykryj szczelnie trudno palnym okryciem wykonanym z naturalnych materiałów
Co i jak gasić?
Palący się olej w kuchni - wyłącz dopływ gazu lub płytę grzewczą, a następnie przykryj garnek (patelnię) pokrywką. Do ugaszenia ognia możesz również użyć koca gaśniczego (specjalny koc do celów gaśniczych) lub gaśnicy przeznaczonej do pożarów grupy F (do gaszenia tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych).
Nie zalewaj płonącego tłuszczu wodą, gdyż wtedy eksploduje, poparzy Cię, a pożar się „rozleje”! Po stłumieniu ognia nie przesuwaj garnka i nie przenoś go aż do całkowitego ostudzenia tłuszczu.
Urządzenie elektryczne – jeśli jest pod napięciem, nie wolno gasić go wodą! Jeżeli pożar jest niewielki, możesz spróbować go ugasić. Odetnij dopływ prądu poprzez wyjęcie wtyczki z kontaktu (np. drewnianym kijem od szczotki) lub odłączenie bezpieczników. Zrobiłeś to? Możesz ugasić pożar gaśnicą, kocem gaśniczym, wodą lub piaskiem.
Człowiek, na którym pali się ubranie najczęściej będzie biegł, uciekał, wykonywał nieskoordynowane ruchy. Przewróć go twarzą do ziemi. W ten sposób zabezpieczysz jego drogi oddechowe przed wniknięciem toksycznego i gorącego dymu. Płonącą odzież najlepiej ugasić kocem gaśniczym, jeżeli nie masz go w zasięgu ręki, możesz użyć swojego ubrania lub innego dużego kawałka materiału. Możesz też użyć wody. Gaszenie rozpocznij od głowy, przesuwając się w kierunku stóp.
Chcesz wiedzieć więcej? Odwiedź stronę Państwowej Straży Pożarnej.
