Yaakov Lemmer, Chaim Shimon Miller, Yaakov Rozenfeld wraz z Chórem Kolot Min Hashamayim pod dyrekcją Rafaela Bittona – to tylko część artystów, których usłszymy podczas tegorocznej edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej, która rozpocznie się w piątek 29 czerwca i potrwa do 8 lipca.

Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie jest jednym z najważniejszych i największych wydarzeń tego typu na świecie. Przez lata budował swoją renomę – w 1988 roku był małą kameralną sesją naukową połączoną z pokazem filmów; dziś to ponad dwieście wydarzeń, w których udział bierze blisko 30 tysięcy widzów.

W tym roku, oprócz prezentacji zagranicznych zespołów organizatorzy pokażą nowoczesną kulturę żydowską powstającą w Polsce – udowodnią, że muzyka żydowska to dużo więcej, niż tylko muzyka klezmerska, że jest w niej miejsce i na tradycję, i na herezję.

W scenerii Kazimierza, historycznej dzielnicy żydowskiej, gdzie przez wieki przenikały się kultura żydowska z chrześcijańską, rozbrzmiewa śpiew synagogalny, muzyka klezmerska, żydowska muzyka ludowa, chasydzka, klasyczna, można tu obejrzeć filmy, przedstawienia i wystawy (np. wystawę Machabeusze sportu w Starej Synagodze, która przybliża żydowski ruch sportowy w Krakowie), wziąć udział w warsztatach, posłuchać opowieści Żydów o ich kulturze.
A muzycznie? Podczas Koncertu Kantorów wystąpią: Yaakov Lemmer, Chaim Shimon Miller, Yaakov Rozenfeld wraz z Chórem Kolot Min Hashamayim pod dyrekcją Rafaela Bittona.

Podczas FKŻ usłyszymy także Bester Quartet, Leopolda Kozłowskiego, Uri Caine Ensemble, Mikołaj Trzaska Ircha Quartet, Nino Bittona, Paula Shapiro czy Davida Krakauera, któremu towarzyszyć będzie Sinfonietta Cracovia.

STATYSTYKA

22. edycja Festiwalu Kultury Żydowskiej to:
139 wydarzeń w programie głównym , w tym:
25 koncertów, DJ-parties, Tea Dance Party
25 spotkań, wykładów, prezentacji
53 spotkania warsztatowe w 12 seriach tematycznych
32 zwiedzania w 8 seriach, w dwóch językach
1 wystawa
3 uroczystości religijne i ceremonie (w tym Zahor)
65 wydarzeń zorganizowanych przez naszych partnerów:
36 wydarzeń JCC, 29 wydarzeń Muzeum Żydowskiego Galicja
158 artystów z Izraela, USA, Niemiec, Francji i Polski


Co nowego na Festiwalu?

Od 2009 roku w festiwalowej Cheder Cafe realizowany jest cykl koncertów MuLaKuŻ – Muzyczne Laboratorium Kultury Żydowskiej . Prezentuje on głównie polską, choć nie wyłącznie, muzykę, która w twórczy sposób dialoguje z tradycją żydowską. Jest to dialog prawdziwie wielokulturowy i doskonale wpisujący się we współczesne trendy muzyczne w Polsce i na świecie pokazując, że kultura żydowska sensu largo jest wciąż jednym z elementów twórczo inspirującym twórców.
Wszystkim tym, którzy twierdzą, że w Polsce nie ma współczesnej kultury żydowskiej i że muzycznie ogranicza się ona jedynie do kilku mniej lub bardziej popularnych zespołów oraz do niezliczonych pseudoklezmerskich kapel bawiących turystów w restauracjach i kawiarniach polskich miast – zapraszamy do Synagogi Tempel w poniedziałek, wtorek i czwartek na trzy genialne projekty muzyczne z Polski – Alte Zachen, Maćko Korba Ensemble i Mikołaj Trzaska Ircha Quartet. Mamy nadzieję, że ich obecność na głównej scenie koncertowej Festiwalu sprowokuje do przemyślenia i zrewidowania swoich opinii tych, którzy z taką łatwością ferują wyroki co do stanu kultury muzycznej i kultury żydowskiej w Polsce.

ŻYDOWSKI CLUBBING
Kultura żydowska funkcjonuje nie tylko w synagogach, na festiwalach, na oficjalnych scenach koncertowych. Już wiele lat temu weszła do sal klubowych i rozgościła się na parkietach już na dobre. Dlatego przez pierwsze dni Festiwalu będziecie mieli Państwo możliwość odkrycia dla siebie muzyki żydowskiej z klubów Europy i Izraela – od Kruzenshterna i Vialki, poprzez Haferflocken Swingers i Dirty Honkers, aż po polskiego DJ Funklore i niemieckiego DJ Janecka – dla nich wszystkich, choć mocno zakorzenionych w muzyce klubowej, tradycja żydowska jest ważnym punktem odniesienia i jednym ze źródeł inspiracji.

JIDYSZ ŻYJE!
W obiegowej opinii, język jidysz jest zamierającym językiem, którym współcześnie posługują się jedynie ultraortodoksyjni Żydzi. Nic bardziej błędnego – od kilku już lat przez świat przetacza się fala wielkiej jidyszowej rewolucji, która otworzyła dla tego języka i kultury nie tylko liberalny świat żydowski, ale też świat nieżydowski. Oprócz szkół żydowskich, języka tego można uczyć się na największych uniwersytetach na całym świecie, gros studentów to nie-Żydzi, mało tego – jidysz wraca jako język codziennej komunikacji w rodzinach o liberalnym stosunku do Judaizmu. Nie jest już synonimem kultury sztetlowej, ale też awangardowej, progresywnej kultury współczesnej także spoza kręgu żydowskiego. Czy ta rewolucyjna fala dotarła również do Polski? Zdecydowanie tak! O jidysz żyjącym, współczesnym, inspirującym opowiedzą w serii wykładów ci, którzy w nim odkryli swój prawdziwy świat: Agnieszka Legutko, Anna Rozenfeld, Przemek Piekarski i oczywiście Michael Alpert – jeden ze spiritus movens odrodzenia jidyszowego.

IZRAEL I DIASPORA
Diaspora żydowska żyje w rozproszeniu przez stulecia. Czy powstanie Izraela odmieniło ich życie? Jak oceniają Państwo Żydowskie Żydzi żyjący na całym świecie, w tym w Polsce? Czy jest on dla nich punktem odniesienia, czy też problemem? Jak oceniają politykę prowadzoną przez Izrael? Jego stosunki z sąsiadami? Czy Diaspora wpływa również na Izrael? Jak kształtuje jego społeczeństwo, kulturę, politykę?
Po emocjach, jakie wzbudziły ubiegłoroczne wykłady dotyczące tematyki izraelskiej, wracamy do niej w tym roku w serii wykładów Prof. Shlomo Avineriego, Pawła Smoleńskiego, Stanisława Krajewskiego, zakończonej wspólną debatą tych prelegentów, do których dołączy Konstanty Gebert.
Inne podejście do tematu Diaspory i Izraela pokaże w serii – jak to nazwał autor – wykładów filozoficzno – filmowych Diaspora. Matka współczesnego Izraela Maciej Stroiński. Analizując kilka ważnych współczesnych filmów pokaże, jak Diaspora odnosi się do Izraela i jak Izrael traktuje Diasporę.

W klimacie diasporycznym pozostają też inne wydarzenia 22. Festiwalu:

JEMENICKA BARKA
Od dwóch już lat Ben Zion David propaguje na Festiwalu unikatową sztukę jemenickiego filigranu. W tym roku kultura i sztuka jemenicka wypełni całą barkę na Wiśle – oprócz warsztatów biżuterii będzie można tam rozsmakować się w kuchni jemenickiej (łącznie z przepyszną tradycyjną zupą z cielęcych ogonów), nauczyć się jemenickiego tańca, zobaczyć, jak wygląda strój jemenickiej panny młodej, oglądnąć filmy o historii Żydów w Jemenie i ich powrocie do Izraela, a także różne przedmioty pokazujące kulturę, sztukę i dzień powszedni Żydów z Jemenu. W niedzielę, 1 lipca – wielkie jemenickie party!

Można też będzie wygrać zrobioną podczas warsztatów biżuterii przepiękną jemenicką bransoletę. Wystarczy kupić los (lub kilka losów) na loterię, organizowaną przez Ben Ziona Davida i w piątek, 6 lipca po warsztatach wylosowany zostanie szczęśliwiec, który to filigranowe dzieło sztuki będzie mógł wziąć ze sobą do domu...

Tegoroczne warsztaty kuchni poprowadzi znana restauratorka, autorka telewizyjnego programu o kuchni – Malka Kafka. Pokaże ona nie tylko różnice pomiędzy kuchniami aszkenazyjską, sefardyjską i izraelską, ale też wprowadzi w tajniki kuchni kabalistycznej. Również na Barce!

WYSTAWA PASTELI EWY SENCZAWY (Polska / Szwajcaria)
Na pewno pamiętacie Państwo, jak podczas ubiegłorocznych koncertów w Synagodze Tempel oraz podczas Szalom na Szerokiej , Ewa Senczawa zawzięcie malowała. Tak powstała wystawa, którą prezentujemy Państwu w tym roku w Centrum Kultury Żydowskiej. Jest to seria pasteli pokazujących koncerty 21. Festiwalu – zarówno artystów, jak i publiczność, doskonale oddająca atmosferę panującą w synagodze Tempel. Dla Ewy Senczawy ta wystawa i festiwal to nie tylko kolejny projekt artystyczny – to jest też jej powrót do korzeni. I taki też tytuł nosi wystawa, którą w CKŻ będzie można oglądać do końca lipca 2012 roku.

CIEKAWOSTKI FESTIWALOWE

Transmisje na żywo
Podobnie, jak w poprzednich latach wszystkie koncerty z Synagogi Tempel oraz sobotni koncert Szalom na Szerokiej będzie można oglądać na żywo w internecie – na dedykowanej stronie www.jewishfestival.ajctv.pl
Koncert Szalom na Szerokiej będzie w Polsce dostępny na stronie www.nina.gov.pl, a za granicą – na www.jewishfestival.ajctv.pl
Transmisja z koncertu Salom na Szerokiej będzie możliwa dzięki Narodowemu Instytutowi Audiowizualnemu.

Nagroda im. Ireny Sendler
Od 2008 roku Fundacja Taubego przyznaje nagrodę imienia Ireny Sendler. Jest ona przyznawana w dowód uznania dla osób, które promują kulturę żydowską w Polsce i przyczyniają się do jej rozwoju. Pierwszym laureatem tej nagrody został Janusz Makuch. Tegoroczna nagroda po raz pierwszy przyznana została dwóm osobom. Laureatkami są Prof. Maria Janion oraz dr Jolanta Ambrosewicz-Jacobs. Wręczenie nagrody odbędzie się w dniu 4 lipca, przed koncertem o godzinie 19.00 w Synagodze Tempel. Oficjalna informacja prasowa Fundacji Taubego w załączeniu (w języku angielskim).

Odznaka dla Michaela Steimana
Na wniosek Stowarzyszenia Festiwal Kultury Żydowskiej, Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski przyznał Michaelowi Steimanowi odznakę Honoris Gratia w uznaniu jego zasług dla Krakowa i festiwalu. W tym roku mija dokładnie 20 lat, od kiedy M. Steiman po raz pierwszy przyjechał do Krakowa na Festiwal i rozpoczął swoją pracę na jego rzecz, jednocześnie promując nasze miasto w Stanach Zjednoczonych. Odznaka ta jest więc uznaniem dla jego wytężonej pracy.


22. Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie
29 czerwca – 8 lipca 2012 roku