- A
- A
- A
Pod znakiem gotyckiego zwornika
Dwie nowe wystawy w Krakowskim Muzeum Narodowym."Naprzód młodzi! Jesteśmy takimi, jakimi się każdemu z nas być podoba... Nie hołdujemy wspólnie jakiejś konwencji. Przez wspólne obcowanie w zrzeszeniu dążymy do doskonałości, zgłębiając i uzyskując własny, coraz szczerszy stylowy wyraz. [...] Nad nami rośnie sklepienie, jako sklepienie niebios, a w jego kulminacyjnym punkcie: Zwornik – Słońce – Sztuka na niebie – sklepieniu kultury". Tak w manifeście, ogłoszonym w 1929 roku w katalogu swojej drugiej już wystawy, nawoływało Zrzeszenie Artystów Plastyków "Zwornik". Autorem manifestu był Kasper Pochwalski. Jako symbol – swoiste logo ugrupowania, które pojawiało się na prawie wszystkich zaproszeniach, plakatach i w katalogach – wybrano gotycki zwornik z Kamienicy Hetmańskiej w Krakowie, wykonany w formie znaku graficznego przez Marię Ritterównę.
Programowa bezprogramowość, swoboda i wolność tworzenia, a nade wszystko zamiłowanie do koloru, szybko stały się wyznacznikami twórczości artystów "Zwornika".
Początkowo monochromatyczny kolor, z czasem stawał się coraz bardziej odważny i w coraz większym stopniu inspirowany popularnym w Polsce postimpresjonizmem. Nie bez znaczenia była dla nich również paryska działalność Józefa Pankiewicza. Z kolei u nie poddającego się żadnym kryteriom w dziejach sztuki Kaspra Pochwalskiego doszukać się można fascynacji twórczością Marca Chagalla.
Jak pisze kuratorka wystawy Urszula Kozakowska-Zaucha: członkowie "Zwornika" jednoczyli się nie tylko zawodowo, ale dla obrony interesów moralnych i materialnych artystów spotykali się na gruncie prywatnym. Ich zabawy, organizowane najczęściej w sławnych krakowskich kawiarniach Jamie Michalika lub Esplanadzie, słynne były w całym Krakowie i stały się swoistą kontynuacją spotkań zapoczątkowanych w kawiarni Paon przez młodopolską cyganerię. Każda miała temat przewodni, zapowiadany na zaproszeniach rysowanych przez Zygmunta Króla: "Porwanie Europy, Bal Białe szaleństwo, Cyrk Zwornika w Jamie Michalika. Tu bywały tresowane lwy salonowe, ping-pongwiny, złote pantery, tutaj też dostarczano takich atrakcji jak rumba na linie, pierwszorzędna wolty i wyżerka, akt na trapezie i atleci kryzysowej wagi. Przed zabawą Śledź Zwornika w Esplanadzie pod hasłem Słoń w karafce zapowiadano: Slow Fox, szał, sex-appeal, spazm, tango, noc parna, woda sodowa, usta, banan, jazz, jazz, jazz. Oczywiście obowiązywały kostiumy: frak, suknia, smoking, blaser, peniuar, pyjama, pumpy [...] czarno-biało w kratki i w kropki."
Działalność "Zwornika" zakończył wybuch II wojny światowej. W ciągu dziesięciu lat istnienia grupa zorganizowała ponad dwadzieścia wystaw i to zarówno w Krakowie, jak i we Lwowie, Łodzi, Warszawie, Poznaniu, Zakopanem, a także w Belgradzie, Sztokholmie, Göteborgu i Malmö. W dziejach sztuki polskiej zapisała się jako jedno z najaktywniejszych ugrupowań artystycznych propagujących dobrą sztukę, ubraną w wysmakowany kolor.
W cyklu "Galeria żywa" zobaczyć można także malarstwo Emila Krchy.
Emil Krcha – jeden z najwybitniejszych inicjatorów Zrzeszenia Artystów Plastyków "Zwornik". Podobnie jak Tadeusz Makowski, ogromną rolę przykładał do martwych natur, pieczołowicie je komponując i starając się oddać ich „ciche życie”.
"W czasie tych dwudziestu lat przedzierałem się bowiem kolejno poprzez twórczość ludową, gotyk, witraż francuski, a nierzadko i działały na mnie wpływy flamandzko-holenderskie. Dlatego też kompozycja figuralna, studium człowieka, pejzaż, martwa natura, zależnie od okresu, w którym powstawały, są bardzo różne, tak różne, jak różne były założenia, które sobie wówczas stawiałem."
Jak pisze kurator wystawy Światosław Lenartowicz: twórczość Emila Krchy, zgodnie z przytoczoną jego własną wypowiedzią, nie jest jednolita i ukazuje go jako malarza stawiającego przed sobą coraz to nowe zadania. Z jednej strony, stanowi ona odbicie tendencji dominujących w malarstwie polskim od drugiej połowy lat 20. XX wieku – zainteresowania kolorem jako podstawowym środkiem wyrazu – a z drugiej, jest charakterystyczna dla malarza niezależnego, „samotnika”, wielostronnie poszukującego swoich własnych środków wypowiedzi. To poszukiwanie narzuca porównanie z procesem twórczym innego wielkiego „indywidualisty”, starszego o dwanaście lat od Krchy Tadeusza Makowskiego. Podobnie jak on, Krcha ogromną wagę przywiązywał do strony technicznej obrazu: sam produkował farby, eksperymentował ze srebrnymi i złotymi gruntami.
W końcu lat 20. artysta miał już swój indywidualny styl, który rozwijał w latach następnych. Przy jego stworzeniu czerpał m.in. z malarstwa holenderskiego XVII wieku oraz polskiego ludowego (podobnie jak jego koledzy, krakowscy Formiści). Stąd ulubiona kolorystyka jego obrazów, brunatno-czerwono-zielona ożywiona akcentami czerwieni lub bieli, w niczym nie nawiązująca do tradycji malarstwa postimpresjonistycznego, do której odwoływała się większość malarzy kolorystów w tym czasie. Kolekcja obrazów w Muzeum Narodowym w Krakowie, dobrze ukazująca rozwój twórczości malarza od końca lat 20. do końca 60. XX wieku, pochodzi głównie z zakupu od artysty.
Wystawy czynne: od 7 lipca do 2 września 2012 r.
Sala wystaw zmiennych, I piętro, Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie
Najnowsze
-
08:36
Prognoza pogody na majówkę dobra, a Krynica zasypana rezerwacjami turystów
-
08:28
Dyrektywa budynkowa - fakty i mity
-
08:27
Co dał światu niemiecki romantyzm? Gruziński dyrygent Maestro George Tchitchinadze w rozmowie z Agnieszką Malatyńską-Stankiewicz
-
20:46
Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU
-
18:19
Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF
-
15:39
#PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I
-
13:55
RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…
-
12:33
W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ
-
11:03
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM
-
10:11
#RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF
-
09:44
Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1
-
09:21
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 955. W Sułkowicach w powiecie myślenickim doszło do zderzenia dwóch samochodów o… https://t.co/2WKuvfJcrm
-
08:54
Piękna pogoda przyciągnęła w weekend turystów w Tatry. Ratownicy mieli ręce pełne roboty https://t.co/FkW6kCjZeH
-
08:13
RT @j_banka: Porannym gościem @RadioKrakow będzie dzisiaj małopolski wojewoda @Lukasz_Kmita @Malopolski_UW . Zapraszam o 8.16. https://t.co…
-
07:56
RT @BartMaziarz: Planowana przy @Grupa_Azoty spalarnia śmieci nie ma jeszcze decyzji środowiskowej, ale @GKadzielawski w rozmowie z @RadioK…
-
07:27
Synoptyk IMGW: początek tygodnia pochmurny i z deszczem https://t.co/txUCfQB0px
-
18:05
73 zakażenia koronawirusem; bez przypadków śmiertelnych osób z COVID-19 https://t.co/6G6r9bRt7B
-
16:37
Podhale: sezon pasterski uroczyście zainaugurowany; owce poświęcone https://t.co/blorc5sabb
-
16:13
RT @magdalenazbylu1: Zyngierki z Maruszyny i Mali Wiyrchowianie z Bukowiny Tatrzańskiej zgarniają pierwszą nagrodę na Festiwalu Złote Kierp…
-
15:12
Z kolei w miejscowości Kąclowa w woj. nowosądeckim na drodze wojewódzkiej 981 doszło do kolizji 3 aut. Tu na szcz… https://t.co/xyILn3RcVd
Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy
Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.
Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]
Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze