Radio Kraków
  • A
  • A
  • A
share

Pod Lupą: pielęgniarki sprzed wieku

W tym tygodniu w cyklu Pod lupą oddamy się pod opiekę pielęgniarek - tych sprzed 100 lat. Bo i one odegrały niebagatelną rolę w odzyskiwaniu niepodległości.

Ambulatorium PP. Ekonomek w Krakowie. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Posłuchaj rozmowy z Heleną Matogą Posłuchaj rozmowy z Heleną Matogą Florencja Nightingale. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Florencja Nightingale. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Posłuchaj rozmowy z Heleną Matogą Leon Wyczółkowski, Maria Epstein, pastel, 1918. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Leon Wyczółkowski, Maria Epstein, pastel, 1918. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Szkoła Zawodowa Pielęgniarek Stowarzyszenia Pań  Ekonomek św. Wincentego a Paulo zwana Szkołą Krakowską lub Starą szkołą. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Szkoła Zawodowa Pielęgniarek Stowarzyszenia Pań Ekonomek św. Wincentego a Paulo zwana Szkołą Krakowską lub Starą szkołą. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Na początek Anna Rydlówna, córka znanego profesora okulistyki prof. Lucjana Rydla i siostra poety - także Lucjana Rydla. Przenosimy się do Bronowic, gdzie 20 listopada 1900 roku odbyło się słynne wesele Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną - upamiętnione potem przez Stanisława Wyspiańskiego. O pielęgniarskich wątkach z Heleną Matogą, pielęgniarką, znawczynią historii pielęgniarstwa rozmawia Marzena Florkowska 
 
 
 
 
 

Dr Adolf Klęsk podczas zabiegu w małym szpitaliku na 8 łóżek przy ul. Warszawskiej w Krakowie. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Dr Adolf Klęsk podczas zabiegu w małym szpitaliku na 8 łóżek przy ul. Warszawskiej w Krakowie. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Posłuchaj rozmowy z Heleną Matogą Anna Rydlówna, Maria Wiszniewska i Maria Epsteinówna podczas spaceru. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Anna Rydlówna, Maria Wiszniewska i Maria Epsteinówna podczas spaceru. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Jej praca sprawiła, że śmiertelność wśród rannych żołnierzy spadła z 42 do 2%. A nie robiła pozornie nic wielkiego - zadbała o lepsze warunki higieniczne i odżywianie chorych. Dziś w cyklu Pod lupą mowa będzie o założycielce pierwszej świeckiej szkoły pielęgniarstwa przy Szpitalu św. Tomasza w Londynie Florencji Nightingale. To tam kształciły się polskie pielęgniarki, które potem pracowały podczas I wojny światowej. Medal jej imienia jest do dziś najważniejszym międzynarodowym wyróżnieniem pielęgniarskim.

Szycie ubrań w Pałacu Epsteinów. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Szycie ubrań w Pałacu Epsteinów. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Obrazy Wojciecha Kossaka i Leona Wyczółkowskiego są inspiracją  do rozmowy o polskich pielęgniarkach podczas I wojny światowej. Pierwszy to  tzw. Piekło karpackie - Dolor et Caritas. Datowany na 1915 rok przedstawia pielęgniarkę w stroju tzw. ekonomki pochylona nad rannym żołnierzem. Drugi obraz to portret Marii Epstein w stroju ekonomki. I to słowo „ekonomka” jest dziś kluczowe.

Posłuchaj rozmowy z Heleną Matogą Uczennice Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa.  Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Uczennice Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa. Fot. dzięki uprzejmości Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Pierwsze polskie świeckie pielęgniarki wywodziły się z zamożnych rodzin o wysokiej pozycji społecznej. Żony i córki ziemiańskie, z rodzin profesorów uniwersyteckich, często z bogatego mieszczaństwa, które jednak przeznaczało sporą część majątku na cele dobroczynne. Zachowało się  zdjęcie , na którym te młode dziewczyny wybierające pielęgniarstwo jako swoją drogę życiową, beztrosko idą na letni spacer. 

Pielęgniarki na archiwalnych zdjęciach
Zdjęcia ze zbiorów Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich w Krakowie

Ignacy Paderewski, pianista, kompozytor, patriota, pierwszy premier rządu w odrodzonej Polsce, w latach 1917-1918 był przedstawicielem Paryskiego Komitetu Narodowego Odrodzenia Polski na terenie USA. Z inicjatywy Komitetu były szkolone, przy czynnej pomocy Heleny Paderewskiej, tzw. szare samarytanki – Amerykanki polskiego pochodzenia, dla których zorganizowano krótkie kursy pomocy pielęgniarskiej przygotowujące do pracy w Polsce. We wrześniu  1918 roku, po zakończeniu wojny, pierwsza ich grupa pod kierunkiem pani Paderewskiej przybyła do Paryża, a miesiąc później do Polski. Ignacy Jan Paderewski przyczynił się także do powołania Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa otwartej w 1921 roku. 

Tematy:
Wyślij opinię na temat artykułu

Najnowsze

  • 20:46

    Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU

  • 18:19

    Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF

  • 15:39

    #PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I

  • 13:55

    RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…

  • 12:33

    W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ

  • 11:03

    Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM

  • 10:11

    #RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF

  • 09:44

    Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1

  • 09:21

    Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 955. W Sułkowicach w powiecie myślenickim doszło do zderzenia dwóch samochodów o… https://t.co/2WKuvfJcrm

  • 08:54

    Piękna pogoda przyciągnęła w weekend turystów w Tatry. Ratownicy mieli ręce pełne roboty https://t.co/FkW6kCjZeH

  • 08:13

    RT @j_banka: Porannym gościem @RadioKrakow będzie dzisiaj małopolski wojewoda @Lukasz_Kmita @Malopolski_UW . Zapraszam o 8.16. https://t.co…

  • 07:56

    RT @BartMaziarz: Planowana przy @Grupa_Azoty spalarnia śmieci nie ma jeszcze decyzji środowiskowej, ale @GKadzielawski w rozmowie z @RadioK…

  • 07:27

    Synoptyk IMGW: początek tygodnia pochmurny i z deszczem https://t.co/txUCfQB0px

  • 18:05

    73 zakażenia koronawirusem; bez przypadków śmiertelnych osób z COVID-19 https://t.co/6G6r9bRt7B

  • 16:37

    Podhale: sezon pasterski uroczyście zainaugurowany; owce poświęcone https://t.co/blorc5sabb

  • 16:13

    RT @magdalenazbylu1: Zyngierki z Maruszyny i Mali Wiyrchowianie z Bukowiny Tatrzańskiej zgarniają pierwszą nagrodę na Festiwalu Złote Kierp…

  • 15:12

    Z kolei w miejscowości Kąclowa w woj. nowosądeckim na drodze wojewódzkiej 981 doszło do kolizji 3 aut. Tu na szcz… https://t.co/xyILn3RcVd

  • 15:11

    Uwaga na drogach. W miejscowości Grodzisko w gminie Skała doszło doz zderzenia motocykla i samochodu osobowego. Jed… https://t.co/p0hXuo1BNl

  • 13:13

    Nowy Sącz: trwa akcja Pola Nadziei [ZDJĘCIA] https://t.co/mSxvmJM8Su

  • 11:43

    Cracovia Maraton wystartował po raz dwudziesty https://t.co/RRWB0mnjbz

Kontakt

Sekretariat Zarządu

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Dodaj pliki

Wyślij opinię