Pod Lupą: z archiwum Radia Kraków

„Halo! Halo! Tu Polskie Radio Kraków. Fala 422 m. Przystępujemy do prób nadawania audycji z płyt gramofonowych, po czym nastąpi retransmisja popołudniowego koncertu radiowego”. Tak brzmiały pierwsze słowa wypowiedziane przez Lenę Meyerholdową dokładnie 90 lat temu, 15 lutego 1927 toku. Dyrektorem rozgłośni był Bronisław Winiarz. Siedziba Radia znajdowała się wówczas na rogu ul. Krowoderskiej i Basztowej, a audycja nadawana była przez cztery głośniki umieszczone na sąsiednim budynku „Florianki”. Słuchały jej tłumy krakowian!

Od lat przyciągamy przed radioodbiorniki kibiców sportowych

Sięgać będziemy do dawnych, ważnych  lub  z różnych powodów pamiętnych relacji z zawodów sportowych. Tych, które pojawiając się na antenie Polskiego Radia Kraków, Radia Kraków Małopolska czy wreszcie po prostu Radia Kraków, przyciągały do radioodbiorników zaciskających kciuki kibiców. Na początek koszykarska drużyna wiślaczek i mecz ze stycznia 1976 roku. 

Niezapomniany wywiad z Jerzym Nowosielskim

Jeden z najważniejszych krakowskich artystów drugiej połowy XX wieku - Jerzy Nowosielski. W 1986 roku z artystą rozmawiała dziennikarka Radia Kraków Danuta Władyczańska. Nowosielski wspomina swoje dzieciństwo, opowiada o pierwszych latach po wojnie i pierwszych wystawach sztuki nowoczesnej. Dzieli się także refleksją na temat sztuki współczesnej...

Współpraca Radia Kraków i Rozgłośni Kijowskiej

Efektem jednej z wypraw Jolanty Drużyńskiej do Kijowa w latach 1987-88 były m in. reportaże o dwóch wybitnych reżyserach, wtedy zwanych radzieckimi, związanymi ze studiem filmowym im. Dowżenki w Kijowie: Siergiejem Paradżanowem, wieloletnim więźniem łagrów o zaostrzonym reżimie i jego uczniem Jurijem Ilienko uważanym przez sowieckie władze za ortodoksyjnego przedstawiciela ukraińskiego kina poetyckiego.

90. Jubileusz Radia Kraków i 160-lecie urodzin Josepha Conrada-Korzeniowskiego

Rok 2017 to Rok Josepha Conrada-Korzeniowskiego. Ma być formą uczczenia 160-lecia urodzin pisarza – autora takich powieści jak między innymi  "Jądro ciemności", "Lord Jim", "Smuga cienia" czy "Tajny agent". Posłuchajmy fragmentów archiwalnych audycji Radia Kraków poświęconych właśnie Conradowi...

^{Reprodukcja fotografii znajdującej się w Beinecke Rare Book and Manuscript Library, Yale University, USA.} 

Radio dawniej

Radioodbiornik to dzisiaj najczęściej dodatek do innego urządzenia elektronicznego. Radio może być wbudowane w nasz telefon lub być zaledwie aplikacją, która pozwala odbierać audycje z cyfrową jakością i na każdą odległość. Zmienił się wygląd radioodbiornika jego wygląd, zasada działania. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z ewolucji tego wspaniałego wynalazku, dlatego zapraszamy dzisiaj na sentymentalną podróż. W czasy, gdy radio nie miało nawet "zielonego oka" wyruszymy w towarzystwie Marka Więcka z Muzeum Inżynierii Miejskiej. 

Ten mecz zapadł w pamięć mieszkańcom Jadownik!

Był 5 września 1984  roku. W rozgrywkach piłkarskiego Pucharu Polski "wielki" Widzew Łódź przyjechał do podbrzeskich Jadownik, by rywalizować  z miejscową, występującą na co dzień w klasie okręgowej "Jadowniczanką", której udało się awansować do 4 rundy rozgrywek. Mecz przeszedł  do historii małego klubiku, choć faworyci z Łodzi wygrali łatwo 7-1...

Fot. dzięki uprzejmości Dominiki Dadej

Przed naszym mikrofonem słynny Ludwik Solski

Nasz wehikuł czasu zatrzymuje się na roku 1953. Jubileusz 75-lecia pracy artystycznej obchodził w Krakowie jeden z największych polskich aktorów - Ludwik Solski.

Redaktor Elżbieta Konieczna, w archiwalnej audycji, przypomina tę niezwykłą postać i niezwykłe wydarzenia. Słuchamy mowy jubileuszowej Ludwika Solskiego oraz komentarza Juliusza Kydryńskiego. A także fragmentów słynnej "Zemsty" z 1953 roku... 

^{Ludwik Solski. Fotografia sytuacyjna wykonana w mieszkaniu artysty. 1935 r. Fot. NAC}

W historii Radia Kraków nie zabrakło barwnych postaci 

Teresa Siedlar to jedna z takich postaci, o których mówi się, że są legendarne... Postaci barwne, wyraziste, o których krążyło wiele prawdziwych i nieprawdziwych anegdot. W Radiu Kraków pracowała 39 lat. Teresa Siedlarowa była pasjonatką podróży i górskich wycieczek… Jeździła na południe Europy, do - wtedy jeszcze - Jugosławii, skąd przywoziła kilometry nagrań. Była zafascynowana Norwegią, ale największym radiowym skarbem są jej reportaże z wypraw w latach 80. na wschód, na dawne ziemie Rzeczypospolitej, gdzie jeździła, żeby rozmawiać z tamtejszymi Polakami. W jej bogatym archiwum znajduje się m.in. wzruszający reportaż o Bohatyrowiczach, potomkach tamtych Bohatyrowiczów z "Nad Niemnem" Orzeszkowej. 

Posłuchaj fragmentu reportażu Teresy Siedlarowej „W Bohatyrowiczach nad Niemnem". 

^{Teresa Siedlar}

Głosy największych polskich poetów

Głosy kilku pokoleń poetów, od Tuwima, Staffa, Iwaszkiewicza, Miłosza, Szymborską po Świetlickiego i Bonowicza znajdziemy w archiwum Radia Kraków.

Nie zawsze znamy okoliczności w jakich powstawały nagrania, w wielu przypadkach wiążą się z nimi niezwykłe historie. W podróż po poetyckim archiwum Radia Kraków zabiera Państwa Katarzyna Fortuna.

^{Julian Tuwim. Źródło: National Library of Israel, Schwadron collection, autor nieznany/wikipedia}

Radio Kraków od kuchni

Program radiowy, aby mógł powstawać, wymaga od nas wielu umiejętności technicznych. Przez wiele lat szefem działu technicznego był Andrzej Uramowski, który pracuje w Radiu Kraków od 43 lat! W tym okresie stał się źródłem ogromnej wiedzy, po którą warto sięgnąć. Po zaledwie garść wspomnień do Andrzeja Uramowskiego udał się Paweł Sołtysik. 

^{Fot. Paweł Sołtysik}

Wspominamy wyjazdowy mecz Wisły Kraków z 2011 roku

Tym razem wspominamy wyjazdowy mecz Wisły Kraków (2.11.2011 r.) rozgrywany w ramach Ligi Europy na stadionie Craven Cottage w Londynie. Miejscowe  Fulham pokonało wówczas Białą Gwiazdę 4-1, ale do historii przeszła liczba kibiców dopingujących polski zespół w stolicy Anglii. Oficjalnie fanów krakowskiego klubu, miejscowej polonii i krakowskiej "delegacji" było 1300. Nieoficjalnie ponad 3 tysiące. Z perspektywy Radia Kraków była to także najmocniej zagrożona transmisja, o czym opowiada komentator owego spotkania - Grzegorz Bernasik.

Wielcy w Radiu Kraków: Polony, Swinarski, Trela

Przypominamy postać Konrada Swinarskiego - autora najsłynniejszej realizacji "Wyzwolenia" w dziejach polskiego teatru. W radiowym archiwum zachowały się fragmenty jego spektakli ze Starego Teatru, a także rozmowy z artystą - m.in. na temat legendarnego "Wyzwolenia". 
Wysłuchajmy jednej ze scen słynnego spektaklu - z udziałem Anny Polony i Jerzego Treli, a także rozmowy z artystą, którą zarejestrowała redaktor Elżbieta Konieczna.

^{Konrad Swinarski związał się z Narodowym Starym Teatrem w Krakowie. Fot. Zygmunt Put/wikipedia}

Radio Kraków blisko Piwnicy pod Baranami

Marek Pacuła, dziennikarz, satyryk, artysta kabaretowy, reżyser związany z Radiem Kraków w latach 70. XX wieku. Ponownie rozpoczął współpracę z RK w latach 90. XX wieku, która trwała aż do jego wypadku w 2012 r., w wyniku którego zapadł w śpiączkę. Marek Pacuła jest autorem dziesiątków satyrycznych, muzycznych, a także dokumentalnych audycji radiowych, współtwórcą  słynnych "Spotkań z Balladą" realizowanych dla radiowej "Trójki". W archiwum RK zachowało się wiele programów przygotowywanych przez Marka Pacułę wspólnie z Wiesławem Dymnym i Krzysztofem Litwinem z Piwnicy pod Baranami, z którą był związany przez blisko 40 lat jako artysta, a potem konferansjer kabaretu. 

Marek Pacuła z synem Kubą i Piotrem Skrzyneckim. Fot. Archiwum rodzinne  

Simona Kossak w Radiu Kraków

Mistrzynią rozmów z ludźmi kultury przez całe lata była w naszej rozgłośni Anna Balicka. Kiedy przeglądamy jej dorobek trafiamy na kilkaset audycji poetyckich, historycznych, etnograficznych, jest wśród nich wiele krakowskich literackich portretów. Przypominamy fragment rozmowy Anny Balickiej z Simoną Kossak. To audycja z 1991 roku, kiedy Simona Kossak odwiedziła swój rodzinny dom, przyjechała z Białowieży, spotkały się w Kossakówce, a Radiu Kraków opowiadała o swoim życiu w Puszczy Białowieskiej i o słynnej rodzinie.

Zdarzało  się że w radiowym archiwum zapisywane były tzw. "surówki", czyli długie, niezmontowane nagrania. Z takiego właśnie materiału z 1991 roku pochodzi ten fragment: 

A fragmentów książki Simony Kossak "O ziołach i zwierzętach" słuchać będziemy od 27 lutego do 3 marca w cyklu Z radiowej Biblioteki.

^{Fot. Lech Wilczek, fotografie z ksiązki Simony Kossak "Saga Puszczy Białowieskiej" (Marginesy)}

O początkach radiofonii

W eterze można było usłyszeć dźwięki nadawane testowo i często z bardzo daleka. Istniały też specjalne kluby, w których o wyznaczonej porze można było wspólnie i w skupieniu posłuchać audycji. Tym razem, aby lepiej wyobrazić sobie tamte czasy, rozmowa emitowana jest z naszego zabytkowego sprzętu, przy którym zasiadł  Marek Więcek z Muzeum Inżynierii Miejskiej i Paweł Sołtysik. 

^{Fot. pixabay}