Radio Kraków
  • A
  • A
  • A
share

O "Katowni Podhala"

W czasie II wojny światowej w willi "Palace" w Zakopanem - "Katowni Podhala" gestapo więziło ok 2 tysięcy osób, blisko 400 z nich straciło tu życie. O tragicznej okupacyjnej historii willi i dzisiejszej walce o upamiętniające pomordowanych Muzeum "Palace" Jolanta Drużyńska rozmawiała w Kole kultury 22 marca z Lucyną Galicą Jurecką prezesem Stowarzyszenia Muzeum Walki i Męczeństwa Palace - Katowania Podhala , oraz Bożeną Solańską prezesem Towarzystwa Inicjatyw Społecznych "Kurierzy Tatrzańscy

Fot. Jolanta Drużyńska

"Palace" Katownia Podhala - komisariat gestapo w Zakopanem działał w dawnym hotelu Palace przy ul.Chałubińskiego 7 od pażdziernika 1939  do stycznia 1945.
Według szacunkowych danych historyków mogło być więznionych w tym miejscu blisko 2 tysiące osób, kilkaset zostało zamordowanych na terenie więzienia. Najliczniejsza ich grupa była rozstrzeliwana na tyłach budynku.Do dziś nigdy w tym miejscu nie przeprowadzono badań archeologicznych.

" Do cel więżiennych dostają się przedwojenni działacze polityczni, którzy nie chcieli współpracować w organizacji zdradzieckiego Goralenvolku Krzeptowskich. Cele więzienne zapełniają uchodźcy złapani na terenie Podhala i Słowacji, często z ludźmi którzy im pomagali, członkowie ZWZ, członkowie Organizacji Dywersyjenej, AK, organizacji politycznej zorganizowanej przez Hausliungera, Berestkę i inz.Ciesielskiego, Konfederacji Tatrzańskiej, kurierzy i łącznicy, ludzie czytający i kolportujący prasę podziemną i inni "przestępcy" polityczni ..." ( Ze wspomnień Wincentego Galicy, byłego więźnia "Palace" w : "Ludzie i sprawy górskie")

Więźniami "Palace" byli m in  Bronisław Czech, Helena Marusarzówna, Franciszek Gajowniczek, bł. Piotr Dańkowski, Wincenty Galica. W celi nr 3 zachował się ( dziś  zniszczony bezpowrotnie) napis wyryty na ścianie przez osiemnastoletnią więźniarkę Helenkę Błażusiak : „Mamo, nie płacz, nie… Niebios Przeczysta Królowo, Ty zawsze wspieraj mnie. Zdrowaś Mario”.

Tekst ten, po latach, stał się inspiracją dla kompozytora Henryka Mikołaja Góreckiego do napisania III Symfoni op. 35 "Symfonia Pieśni Żałosnych "

Po wojnie w budynku "Katowni Podhala"  mieściły się: sanatorium dla gruźlikow, żłobek, szkoła a w końcu prytwany ośrodek wypoczynkowy. Zachowane śłady dawnej Katowni uległy w większości zniszczeniu.

 

fot.JD

 

W 1994 roku staraniem dawnych więźniów  "Palace"  znanego zakopiańskiego lekarza i społecznika Wincentego Galicy, Mariana Polaczyka i Władysława Szepelaka powstało Muzeum Walki i Męczeństwa "Palace". Muzeum zajęło kilka pomieszczeń (dawnych cel) w piwnicach budynku, gdzie powstała ekspozycja prezentująca pamiątki po więźniach, zdjęcia, dokumenty, relacje przetrzymywanych osób a także narzędzia tortur (kajdany).

 

fot.JD

 

Konflikt z właścicielem obiektu doprowadził  w 1999 roku do zawieszenia działalności Muzeum. Ponownie otwarto je w 2001 roku. Po kolejnej przerwie   spowodowanej m in. śmiecią dr Wincentego Galicy (2010 r) w 2016 roku nowy Zarząd Stowarzyszenia Muzeum Walki i Męczeństwa "Palace" - Katownia Podhala, którego prezesem została córka Wincentego Galicy, Lucyna Galica - Jurecka, wznowił działalność Muzeum.

 

 

fot.JD

 

Nad działanością społecznie prowadzonego Muzeum, archiwizacją zbiorów, czuwa i wspiera ją walcząc o pamięć osób katowanych w "Palace" niewielka grupa członków Stowarzyszenia i jego sympatyków :

Wiceprezes Jan Krzeptowski-Jasinek,

Kustosz Muzeum  Jan Jarosz

Sekretarz Ewa Czamańska

Skarbnik Marzena Kęsikowski

Bożena Solańska

Anna i Jacek Klauzińscy

Anna Chomiankiewicz-Szczepanek

Antoni Błachowski (komisja rewizyjna) z żoną Anną

Kazimierz Konarski

Marta i Robert Gąsienica

Klaudia i Bartłomiej Jureccy

Andrzej Jurecki (logo Muzeum).


jd/mat.pras Muzeum

 

Autor:
Jolanta Drużyńska

Wyślij opinię na temat artykułu

Najnowsze

Kontakt

Sekretariat Zarządu

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Dodaj pliki

Wyślij opinię